شرح الکفراوی علی متن الآجرومیة (کتاب)«شرح الکفراوی علی متن الآجرومیة»، اثر علامه شیخ حسن بن علی الکفراوی الازهری است. ۱ - معرفی اجمالی«شرح الکفراوی علی متن الآجرومیة»، اثر علامه شیخ حسن بن علی الکفراوی الازهری (متوفی ۱۳۰۳ ق)، شرح و توضیح کتاب «المقدمة الأجرومیة فی مبادی‌ء علم العربیة»، اثر محمد بن محمد بن داود الصنهاجی بن آجروم فاسی می‌باشد که به زبان عربی و در سال ۱۲۷۲ ق، نوشته شده است. کتاب با حاشیه علامه شیخ اسماعیل بن موسی الحامدی (متوفی ۱۳۱۶ ق) و تحقیق عبدالکریم سامی الجندی به زیور طبع آراسته گردیده است. « الأجرومیة» که آن را «جرومیة» نیز می‌گویند، از مهم‌ترین تألیفات تعلیمی تراث نحوی شمرده شده که به روش و اسلوبی سهل و آسان و به‌دور از حشو، تعقیدات و امثله ملال‌آور نوشته شده و لذا مثال‌های به‌کاررفته در آن، اندک و غالبا غیر شاذ می‌باشد. [۱]
«کتاب الأجرومیة فی النحو لابن آجروم (ت ۷۲۳ ق) دراسة و تعلیق»، مجدی ابراهیم، یوسف، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه: ادبیات و زبان‌ها، «علوم اللغة»، المجلد الثامن، ۲۰۰۵، العدد ۲، ص۳۸۴.
۲ - ویژگیهااز جمله ویژگی‌های این اثر، عبارت است از: تعلیمی بودن که در عین مفید و کارآمد بودن، کم‌حجم نیز می‌باشد؛ جمع بین تمام ابواب نحو و خالی بودن از مباحث صرفی و عرضه آن به طریق سهل و واضح و همچنین استفاده از امثله سهل و آسان که درک آن‌ها قریب به ذهن بوده و باعث فهم سریع مباحث به‌وسیله نوآموزان شده و درعین‌حال، عدم کاربرد امثله شاذ و خلاف قاعده. [۲]
«کتاب الأجرومیة فی النحو لابن آجروم (ت ۷۲۳ ق) دراسة و تعلیق»، مجدی ابراهیم، یوسف، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه: ادبیات و زبان‌ها، «علوم اللغة»، المجلد الثامن، ۲۰۰۵، العدد ۲، ص۳۴۹.
۳ - ساختاراصل کتاب فاقد مقدمه می‌باشد و مباحث از کلام و اقسام آن آغاز گردیده و مطالب در پنج باب اعراب، افعال، مرفوعات، منصوبات و مجرورات تنظیم و بدین ترتیب تمام مباحث نحو در آن گنجانده شده و موضوعات متشابه در یک باب جا گرفته است. اما در شرح حاضر، کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در بیست و چهار باب قرار دارد. ۴ - گزارش محتوادر مقدمه پس از اشاره به شرح‌های مختلفی که بر کتاب «الأجرومیة» نوشته شده، به ترتیب مطالب زیر، مطرح گردیده است: زندگی‌نامه علامه صنهاجی (صاحب کتاب)، علامه کفراوی (صاحب شرح) و شیخ الحامدی (صاحب حاشیه). [۳]
شرح الکفراوی علی متن الآجرومیة، الکفراوی الازهری، علامه شیخ حسن بن علی، مقدمه کتاب، ص۳.
محقق در ابتدای کتاب، متن اصلی «الأجرومیة» را آورده و پس از آن، شرح الکفراوی را به همراه حواشی الحامدی ذکر کرده است. [۴]
شرح الکفراوی علی متن الآجرومیة، الکفراوی الازهری، علامه شیخ حسن بن علی، متن کتاب، ص۳.
۵ - غیر مزجی بودن شرحاین شرح به‌صورت غیر مزجی است. در هر مبحث، بخشی از عبارت مصنف ذکر شده، آنگاه قسمت‌های مختلف آن، درحالی‌که درون پرانتز قرار گرفته و مسبوق به «قوله» گردیده، شرح داده شده است. در هر صفحه، حواشی حامدی در شرح و بررسی قسمت‌های مختلف کلام شارح (درحالی‌که قسمت مورد نظر در پرانتز نهاده شده و «قوله» قبل از آن ذکر گردیده است)، به فاصله یک خط تیره قرار گرفته است. ۶ - وضعیت کتابفهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است. ۷ - پانویس
۸ - منبعنرمافزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی. |